Çocuklarda Ölüm Korkusu: Küçük Kalplerin Büyük Sorusu

Çocuklarda ölüm korkusu, gelişimsel süreç içinde oldukça sık görülen ve ebeveynleri en çok zorlayan duygulardan biridir. Özellikle 5–9 yaş aralığında çocuklar ölümün kalıcı bir durum olduğunu fark etmeye başlar ve bu fark ediş, çeşitli sorularla, kaygılarla ve davranışlarla kendini gösterebilir.

Bu yazıda çocuklarda ölüm korkusunun nereden geldiğini, nasıl ifade edildiğini ve ebeveynlerin bu süreçte nasıl destek olabileceğini bilimsel ve pratik bir çerçevede ele alıyoruz.

Ölüm Korkusu Nereden Gelir?

Çocuklarda ölüm korkusu çoğu zaman gelişimsel bir farkındalığın doğal sonucudur. Bu korkunun kaynağı şu şekillerde ortaya çıkabilir:

• Gelişimsel farkındalık: Çocuklar 5–9 yaş arasında ölümün geri dönüşü olmayan bir durum olduğunu anlamaya başlar.
• İlk karşılaşmalar: Evcil hayvan kayıpları, bir aile büyüğünün ölümü ya da izledikleri bir çizgi film bu konuyla ilk temas noktası olabilir.
• Güvenlik ihtiyacı: Çocuğun “Sen de ölecek misin?” ya da “Ben güvende miyim?” gibi soruları, ölümün kendisinden çok kontrol ve güven arayışıyla ilgilidir.

Seans deneyimlerinde de çocukların ölüm korkusunu sıklıkla “güven” temasıyla bağlantılı şekilde ifade ettiği görülür.

Çocuklar Ölüm Korkusunu Nasıl İfade Eder?

Çocuklar bu korkuyu her zaman sözel olarak ifade etmeyebilir. Bazen sorularla, bazen oyunlarla, bazen de davranışsal tepkilerle anlatmaya çalışırlar.

1. Sordukları sorular

• “Ben ne zaman öleceğim?”
• “Sen ölecek misin?”
• “Ölünce nereye gidiyoruz?”

Bu sorular, çocuğun hem merakını hem de öngörü ihtiyacını yansıtır.

2. Davranışsal belirtiler

• Uykuya dalmada zorlanma
• Ayrılık kaygısında artış
• Ölüm temalı oyunlar kurma
• Günlük rutinlerden kopma

Örneğin bazı çocuklar oyun sırasında figürlerini gömme, mezarlık kurma veya kayıp temalı sahneler yaratma gibi davranışlar gösterebilir. Oyun, çocukların duygularını sembolleştirerek dışa vurduğu en doğal alanlardan biridir.

3. Sanatsal ifade

Resim yapmak, hikâye anlatmak, karakterler yaratmak çocukların somut ifadeye ihtiyaç duyduğu durumlarda en sık başvurduğu yollar arasındadır.

Ebeveynler ve Uzmanlar Nasıl Destek Olabilir?

Çocuklarda ölüm korkusuyla baş etmek, sakin ve güven verici bir yaklaşım gerektirir. Aşağıdaki öneriler ebeveynlerin süreci daha sağlıklı yönetmesine yardımcı olabilir.

1. Yaşa uygun açıklamalar yapmak

Çocuğa soyut, kafa karıştırıcı ya da metaforik açıklamalar yerine net, basit ve somut ifadelerle anlatmak gerekir:

“Ölüm, bir canlının artık nefes almaması ve bedeninin çalışmaması demektir. Bu olduğunda geri gelmez.”

Bu tarz açıklamalar çocuğun belirsizlik algısını azaltır.

2. Duygulara alan açmak

Çocuğun hissettiği korkuyu bastırmak yerine kabul etmek önemlidir:

“Bu seni korkutmuş olabilir. İstersen konuşabiliriz.”

Çocuğun duygu paylaşımına alan açmak, kaygıyı azaltır.

3. Rutinlerin devamlılığını sağlamak

Günlük rutinler çocuğa “hayat akmaya devam ediyor” hissi verir ve güven duygusunu güçlendirir.
Uyku saatleri, yemek düzeni, oyun zamanı… Hepsi çocuğun dünyasında güvenli bir çerçeve oluşturur.

4. Sağlıklı model olmak

Ebeveynlerin yas sürecini sağlıklı biçimde yaşaması, çocuğa örnek olur. Çocuk çoğu zaman söylenenden çok gözlemlediğini taklit eder.

Sonuç: Korkunun Altındaki Mesajı Duyabilmek

Çocuklar ölümden korktuklarında aslında yaşamı daha çok sevdiklerini ve güven aradıklarını ifade ederler. Bu nedenle çocukların sorularını sakin, açık ve şefkatli bir yaklaşımla karşılamak en sağlıklı yoldur.

Ebeveynlerin görevi, bu büyük soruları duyabilmek ve çocuklara hayatın içinde güvenli bir alan sunabilmektir.

Psikolog İlayda Güvenir'den online danışmanlık almak için tıklayın: