Gıda Katkı Maddeleri ve Etiket Okuma Rehberi

Dyt. Aslınur Ulusoy Sarı -

Günlük hayatta tükettiğimiz birçok besin, üretim ve işleme süreçlerinde gıda katkı maddeleri içerir. Peki bu katkı maddeleri nedir, etiket üzerinde nasıl anlaşılır ve gerçekten zararlı mıdır? İşte bilmeniz gerekenler.

Gıda Katkı Maddeleri Nedir?

Tek başına gıda olarak tüketilmeyen, besleyici değeri olan veya olmayan; üretim, işleme gibi aşamalarda koruma, stabilize etme veya lezzet artırma amacıyla gıdaya eklenen maddelere gıda katkı maddeleri denir.
Bu maddeler doğrudan ya da dolaylı olarak ürünün bileşeni haline gelir.

E Kodları ve Katkı Maddeleri

Her gıda katkı maddesinin uluslararası kabul görmüş bir numarası vardır. Avrupa Birliği’nde izin verilen katkı maddeleri için “E kodu” kullanılır.

  • Örneğin: E621 (MSG), E330 (Sitrik asit).
  • Aroma vericiler ise çok çeşitli olduklarından E kodu ile sınıflandırılmaz.

Günümüzde yaklaşık 340 katkı maddesi, bunun yanında 1700’e yakın aroma maddesi mevcuttur.

Etiket Okuma Neden Önemli?

Tüketicilerin satın aldıkları ürünlerde mutlaka etiketi okumaları gerekir. Özellikle:

  • Tarım ve Orman Bakanlığı üretim izni kontrol edilmelidir.
  • İzinli ürünler denetimden geçtiği için katkı maddelerinin doğru miktarlarda kullanıldığı kabul edilir.

Doğal, Doğala Özdeş ve Yapay Katkılar

Gıda katkı maddeleri yalnızca yapay değildir. Çeşitleri şu şekildedir:

  • Doğal katkılar: Örneğin pancar suyundan elde edilen kırmızı renklendirici (E162).
  • Doğala özdeş katkılar: Doğadaki maddelerin eşdeğerleri, örneğin sitrik asit.
  • Yapay katkılar: Doğada bulunmayan ve insan eliyle üretilen antioksidanlar (dodesil gallat, oktil gallat, bütillenmiş hidroksianizol).

Katkı Maddeleri Zararlı mı?

Toplumda sıkça karşılaşılan “doğal katkılar faydalıdır, yapay katkılar zararlıdır” düşüncesi yanlıştır.
Aslında, ister doğal ister yapay olsun, katkı maddelerinin zararlı olup olmamasını belirleyen en önemli faktör kullanılan miktardır.

✅ Sonuç: Gıda katkı maddeleri, üretim sürecinin önemli bir parçasıdır. Etiketleri dikkatle okumak ve E kodlarını tanımak, bilinçli tüketici olmanın en önemli adımıdır.

Diyetisyen Aslınur Ulusoy Sarı'dan randevu almak için tıklayın: