İşyerinde İyilik Hâli Tasarımının İnce Dengesi: Sürdürülebilir Bir Model Nasıl Kurulur?

Evital -

“İş” artık sadece üretim, toplantı ya da hedef demek değil; nasıl çalıştığımızın da sağlığımızı şekillendirdiği bir alan.
Bir yandan performans beklentileri, diğer yandan sürekli çevrimiçi olma hali… derken sınırlar giderek bulanıklaşıyor.
Peki hem verimli hem de insanı yormayan bir çalışma modeli mümkün mü?
Yanıt: Evet.
Bunun anahtarı, işyerinde iyilik hâlini bir tasarım konusu olarak görmekten geçiyor.

Neden “tasarım” demek zorundayız?

İyilik hâli artık “etkinlik haftası” değil, işin kendisiyle ilgili bir tasarım konusu.
Aşırı toplantılar, ulaşılmaz hedefler ve sürekli çevrimiçi olma kültürü; çalışanların zihinsel yorgunluğunu artırıyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve ILO, çalışan iyilik hâlinin bireysel çözümlerle değil, sistematik düzenlemelerle mümkün olduğunu söylüyor.

6 Yapı Taşı

1. İş yükü ve odak zamanı
Haftalık “sessiz bloklar”, maksimum toplantı limiti ve görev önceliklendirme matrisi.
Bu basit uygulamalar, bilişsel yükü %25’e kadar azaltabiliyor.

2. Bağlantıyı kesme (Right to disconnect)*
Mesai sonrası yazışmalara sınır getiren kural setleri, iş-özel hayat dengesinin en etkili araçlarından.
Fransa ve İspanya’da yasal olarak uygulanıyor, Türkiye’de de gündemde.
*Eurofound: The right to disconnect

3. Yönetici eğitimi
Takım bağlılığının %70’i yöneticiden geliyor (Gallup, 2024).
Stresin erken sinyallerini tanıyan ve duygusal destek sağlayan liderler, performans ve elde tutmada fark yaratıyor.

4. Bakım veren desteği (Caregiver support)
Çocuk veya yaşlı bakım sorumluluğu olan çalışanlara esnek saat, izin ve danışmanlık desteği sunan şirketlerin çalışan bağlılığı %20 artıyor.
*SHRM caregiving research

5. Kapsayıcı yaşam evreleri
Menopoz, hamilelik sonrası dönem, babalık izni gibi yaşam geçişlerinde destek sunmak iş gücü kaybını azaltıyor.
CIPD Menopause Workplace Guidelines

6. Ölçüm ve şeffaflık
Yılda en az bir “iyilik hâli anketi”, devamsızlık ve tükenmişlik verilerinin dashboard’da paylaşımı çalışan güvenini artırıyor.

90 Günlük Uygulama Planı

  • 0–30 gün: “Sessiz blok” pilotu + toplantı sayımı.
  • 31–60 gün: Yönetici eğitimi + bağlantıyı kesme rehberi.
  • 61–90 gün: Ölçüm, paylaşım, iyileştirme.

SSS

  • Bağlantıyı kesme kuralı üretkenliği azaltır mı?
    Tam tersi. Çalışanların dinlenme alanı bulması odaklanmayı artırır.
  • Bakım veren desteği nereden başlamalı?
    Esnek saat politikası + bilgilendirme oturumu iyi bir başlangıç.
  • Menopoz desteği yasal mı?
    Zorunlu değil ama birçok ülke rehber niteliğinde politika öneriyor.