"Sakin Ol” Demek İşe Yaramaz

Birine öfkeliyken “Sakin ol” dendiğinde neden daha da sinirlendiğini fark ettin mi?
Çünkü insan beyni stres hâlindeyken bu tür rasyonel telkinleri algılayamaz. Zihin “tehlikede” moduna geçtiğinde, mantıklı düşünme yerine otomatik tepkiler devreye girer. “Sakin ol” sözü de bu anda tehdit gibi algılanır ve tam tersi etki yaratır.

Neden işe yaramaz?

Beynimiz stres anında amigdala tarafından yönetilir. Amigdala, duygusal tepkilerden sorumlu bölgedir ve bu anlarda “savaş ya da kaç” mekanizmasını aktive eder. Bu durumda prefrontal korteks (mantıklı düşünmeden sorumlu alan) devre dışı kalır.
Yani beyin, karşındaki kişinin söylediği “Sakin ol” ifadesini mantıklı bir öneri olarak değil, baskı olarak algılar.

Harvard Medical School verilerine göre, duygusal yoğunluk yaşayan bireylere direkt sakinleşme talimatı verildiğinde stres düzeyi ortalama %15 oranında artıyor.

Ne işe yarar?

Duyguyu adlandırmak: “Öfkelenmiş gibisin” demek, beynin duyguyu tanımasına yardımcı olur. Bu, sinir sistemini yatıştıran ilk adımdır.
Fiziksel destek: Derin nefes almak, kısa bir yürüyüş yapmak veya su içmek gibi basit eylemler parasempatik sistemi aktive eder.
Empati kurmak: “Haklısın, şu an gerçekten zor.” cümlesi, beynin “yalnız değilim” sinyalini almasını sağlar.
Zaman tanımak: Birine “Sakin ol” demek yerine “Biraz ara verelim” demek, hem ilişkisel hem fizyolojik açıdan daha etkilidir.

Stresle iletişim dili

Stres anında kullanılan kelimeler, duyguların gidişatını belirler.
“Yine mi sinirlendin?” yerine “Şu an seni ne rahatsız ettiğini konuşalım mı?” demek, iletişimi sakinleştirir.
Kendine de aynı dili kullanmak etkili olur: “Neden böyle hissediyorum?” demek, “Hemen geçsin artık” demekten çok daha yapıcıdır.

Profesyonel bakış

Psikolojik danışmanlık süreçlerinde stres yönetimi, sadece düşünceleri değil, vücudun verdiği sinyalleri de anlamayı içerir.
Stresle baş etme kapasiteni ölçmek için Stres Testi’ni uygulayabilir ve farkındalığını artırabilirsin.

Bazen en etkili “sakinleştirme” yöntemi konuşmamak, sadece yanında olmaktır. İnsan beyni sözcüklerden çok, güven hissine tepki verir.
Bir dahaki sefere biri öfkelendiğinde ya da kendini gergin hissettiğinde, sakinleşmeyi değil sakinliği yaratmayı dene.

Kendi iyilik hâlin için bir adım atmanın zamanı geldi. Uzmanlarımızla hemen tanış: evital.com.tr
#çözümüvar #evital

Kaynakça

Harvard Medical School. The Science of Calming Down, 2023.
American Psychological Association. Emotion Regulation Strategies, 2022.
WHO. Stress and Coping Mechanisms in Adults, 2023.