Son zamanlarda kendini sürekli yorgun, şişkin ya da halsiz mi hissediyorsun?
Kahvaltıda yediğin ekmek mi seni bu hâle getirdi, yoksa haftalardır biriken stres mi?
Pek çok kişi bu soruya net bir yanıt veremiyor. Çünkü gluten hassasiyeti ve stresin yarattığı belirtiler birbirine oldukça benzer.
Bu yazıda hem glutenin hem de stresin vücut üzerindeki etkilerini inceleyecek ve hangisinin sana daha çok etki ediyor olabileceğini anlamana yardımcı olacağız.
Glutenin Vücut Üzerindeki Etkileri
Gluten; buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein grubudur.
Bazı bireylerde gluten, sindirim sistemi üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Özellikle çölyak hastalığı olan bireylerde, gluten alımı bağışıklık sistemini tetikleyerek ince bağırsakta hasara neden olur.
Ancak çölyak hastası olmayan kişilerde de gluten hassasiyeti (non-celiac gluten sensitivity) görülebilir. Bu bireyler gluten tükettiklerinde:
- Şişkinlik
- Karın ağrısı
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Dikkat dağınıklığı (beyin sisi)
gibi belirtiler yaşayabilirler.
Not: Gluten hassasiyetinin kesin tanısı için bir uzman görüşü alınmalıdır.
Stresin Sindirim Sistemiyle İlişkisi
Stres sadece ruh hâlimizi değil, sindirim sistemimizi de doğrudan etkiler.
Vücut stres altındayken daha fazla kortizol salgılar. Bu durum sindirim sürecini yavaşlatır, mide asidi dengesini bozar ve bağırsak hareketlerini etkiler.
Uzun süreli stres ayrıca bağırsak geçirgenliğini artırabilir. Bu durum "leaky gut" (sızdıran bağırsak) olarak bilinir.
Stresin sindirim sistemi üzerindeki etkileri:
- Şişkinlik
- Kabızlık veya ishal
- Mide yanması
- Gıda intoleranslarının artması
Stresin yarattığı bu belirtiler, gluten hassasiyetiyle oldukça benzer olabilir.
Ne Yapmalısın?
Kendini gözlemleyerek başlayabilirsin.
Yediklerinle hislerin arasında bir bağlantı kurabiliyor musun?
Aşağıdaki adımlar sana yardımcı olabilir:
- Bir günlük tut: Ne yedin, nasıl hissettin?
- Gluteni 7 gün azalt: Belirtilerde bir değişiklik var mı?
- Stres yönetimine odaklan: Nefes egzersizi, yürüyüş, dijital mola…
- Profesyonel destek al: Uzman bir beslenme danışmanı ya da psikolojik danışman ile bu süreci daha kolay yönetebilirsin.
Sonuç: Belki Gluten, Belki de Stres
Bedenimiz sadece yediklerimizden değil, hissettiklerimizden de etkileniyor.
Gluteni azaltmak iyi gelebilir ama hayatındaki stres kaynaklarına bakmadan uzun vadeli bir çözüm zor olabilir.
Unutma, belirtileri bastırmak değil, nedenlerini anlamak iyileşmenin ilk adımıdır.
💜 Evital’de alanında yetkin psikolojik danışmanlar ve beslenme danışmanlarıyla online görüşmeler yapabilir, sana özel bir yol haritası oluşturabilirsin.
Kaynakça:
- Fasano, A. (2012). Leaky Gut and Autoimmune Diseases. Clinical Reviews in Allergy & Immunology.
- Sapolsky, R. M. (2004). Why Zebras Don’t Get Ulcers.
- Harvard Health Publishing (2021). The Gut-Brain Connection.
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK). Celiac Disease.
- Psychology Today (2023). How Stress Affects Digestion.
- Mayo Clinic (2022). Non-celiac Gluten Sensitivity.
