Başarıya yaklaşırken içimizde beliren bir ses… Tam her şey yolunda gidiyorken geri adım atma isteği… İşte bu, çoğumuzun fark etmeden yaşadığı kendini sabote etme davranışıdır. Psikoloji literatüründe sıkça karşılaşılan bu durum, özellikle “başarı korkusu” ve “yeterince iyi değilim” düşüncesiyle bağlantılıdır.
Bu yazıda erteleme davranışının psikolojik kökenine, iç sabotajı besleyen inançlara ve bu döngüyü kırmak için uygulanabilecek yöntemlere değineceğiz.
Erteleme Davranışının Psikolojik Kökeni
Birçok kişi ertelemenin “motivasyon eksikliğinden” kaynaklandığını düşünür. Oysa çoğu zaman ertelemenin altında çok daha derin bir duygu yatar: korku.
- Başarısızlık korkusu: “Ya yapamazsam?” düşüncesi, bireyin adım atmasını engeller.
- Başarı korkusu: Başarı, sevinçle birlikte sorumluluk, görünürlük ve değişim anlamına da gelebilir. Bu da bilinçdışı bir direnç yaratabilir.
Psikolojik danışmanlık görüşmelerinde en sık duyulan cümlelerden biri şudur: “Yapmam gerekeni biliyorum ama bir türlü başlayamıyorum.” Bu ifade, çoğu zaman iç sabotajın sessiz işaretidir.
“Yeterince İyi Değilim” Düşüncesi
İç sabotajı besleyen en güçlü yakıtlardan biri, “yeterince iyi değilim” inancıdır.
- Kişi kendini başkalarıyla kıyasladıkça, kendi değerini görmesi zorlaşır.
- Bu düşünce özellikle başarıya en çok yaklaşılan anda ortaya çıkar.
Kendi içimizdeki eleştirel ses çoğu zaman dışarıdan gelen eleştirilerden daha serttir. Ancak bu düşünceyi fark etmek, onun üzerimizdeki etkisini azaltmanın ilk adımıdır.
Küçük bir hatırlatma: Mükemmel olmak zorunda değilsiniz. Fayda yaratmak, değer katmak ve deneyimlemek yeterlidir.
İç Sabotajla Başa Çıkma Yöntemleri
İç sabotajı yenmek için önce fark etmek, sonra da adım adım üzerine gitmek gerekir.
- Düşünceyi sorgula: “Bu düşünce bana yardımcı oluyor mu, yoksa beni durduruyor mu?”
- Küçük adımlarla başla: Büyük hedefler göz korkutabilir, küçük adımlar cesaret verir.
- Nazik ol: Hata yapmak, insan olmanın doğal bir parçasıdır.
- Kendi motivasyon notlarını yaz: “Bu bir deneme. Mükemmel olmak zorunda değil. Sadece başla.” gibi küçük cümleler sürecinizi kolaylaştırabilir.
Bu teknikler, kişiyi hem cesaretlendirir hem de başarıya giden yolda daha sağlam ilerlemesini sağlar.
Sonuç
Kendini sabote etme davranışı, çoğu zaman dışarıdan fark edilmeyen ama iç dünyada büyük engeller yaratan bir durumdur. Başarı korkusu, erteleme ve “yeterince iyi değilim” düşüncesi, kişinin potansiyelini sınırlayabilir. Ancak bu döngüyü fark edip küçük adımlarla kırmak mümkündür.
Unutmayın: En büyük engel bazen dışarıda değil, içeridedir. O engeli fark ettiğinizde, onunla çalışmaya başlayabilirsiniz. Kendinize nazik davranın, çünkü ilerlemenin ilk adımı kendinize güvenmektir.
Psikolog İlayda Güvenir'den randevu almak için tıklayın:
