Hayatta bazen her şey iyi giderken geri çekildiğimizi fark ederiz. Tam işler yoluna girmişken, içimizde beliren “dur” hissi yüzünden adım atmaktan vazgeçebiliriz. Bu durum çoğu zaman tembellik, kararsızlık ya da motivasyon eksikliği değildir. Aslında bu, beynin tanıdığı hikâyeyi yeni olana tercih eden bir kendini sabotaj döngüsüdür.
Neden İyiye Giderken Geri Çekeriz?
Beyin, nörobiyolojik olarak tanıdık olanı güvenli, yeni olanı ise riskli olarak kodlar. Bu nedenle bazen iyi bir değişim bile tehdit gibi algılanabilir.
Bazal ganglia düzeni ve tekrarı severken; amigdala, değişimi potansiyel risk olarak işaretler. Sonuç olarak zihinde şu mesaj belirir:
“Bu yeni… O yüzden riskli olabilir.”
Bu nedenle birçok kişi, kendi potansiyeline yaklaşırken bile geri adım atabilir.
Kendini Sabote Etmek Bir Savunma Mekanizmasıdır
Dışarıdan bakıldığında “istemiyor”, “çaba göstermiyor” veya “vazgeçiyor” gibi görünse de, aslında içsel bir güvenlik tepkisidir.
Kendini sabote etme davranışı şu köklerden beslenebilir:
- Değişimin getireceği sorumluluktan korkmak
- İyi bir sonuca layık olup olmadığını sorgulamak
- Belirsizliğe karşı hassas olmak
- “Tanıdık acıyı” yeni mutluluğa tercih etmek
- Başarıyla gelen yeni kimliklere hazır hissetmemek
Bu nedenle kişi farkında olmadan şunu seçebilir:
“Mutluluğu değil, tanıdığım acıyı seçiyorum.”
Bu bilinçli bir tercih değildir; sinir sisteminin öğrenilmiş bir refleksidir.
Finali Kaçırma Döngüsünü Nasıl Kırabiliriz?
Sabotaj döngüsünü kırmak büyük adımlar gerektirmez. Genellikle küçük farkındalıklar bile büyük dönüşüm sağlar.
- Geri çekildiğin anları fark etmek
- Bedenin alarm verdiği işaretleri tanımak
- Yeni olanı adım adım inşa etmek
- Eski kalıpları otomatiklikten çıkarıp görünür kılmak
Beyin tekrar etmeyi sever, ama yeniden yazmayı da öğrenebilir.
Bu Döngüyü Birlikte Dönüştürmek Mümkün
Eğer iyiye giderken bir anda frene bastığını fark ediyorsan, bu yalnızca bir alışkanlık değil; çalışıldığında değişebilen bir döngüdür.
Evital üzerinden yapılacak görüşmelerde:
- Bu döngünün sende nasıl oluştuğunu,
- Hangi düşünce ve duygularla beslendiğini,
- Hayatının hangi alanlarını etkilediğini,
- Ve bunun nasıl değiştirilebileceğini
birlikte ele alabiliriz.
Bazen sahnenin yalnızca bir anını farklı oynamak bile finale giden yolu tamamen değiştirebilir.
Hazırsan, başlayabiliriz.
