Bazen kendini aynı anda birkaç iş arasında bölünmüş, hiçbirine tam odaklanamıyor gibi hissediyor musun? Günlük işlerini unutmak, bir işe başlayıp bitirememek ya da sürekli dağınık hissetmek seni zaman zaman yoruyor olabilir. Bu duyguların yalnızca sana ait olmadığını bil. Birçok insan, odaklanma ve unutkanlık sorunlarıyla başa çıkmakta zorlanıyor. Özellikle yetişkin hayatının koşuşturmacasında, dikkatini toplamak bazen daha da güçleşebiliyor. Böyle zamanlarda kendine kızmak, “Neden böyleyim?” diye sormak oldukça yaygın.

Dikkatini toparlamakta zorlandığında ya da işleri hep son dakikaya bıraktığında, bunun tembellikten mi yoksa başka bir nedenden mi kaynaklandığını merak etmiş olabilirsin. Belki de yaşadıklarının adı vardır ve bu, düşündüğünden çok daha yaygın bir durumdur. Birçok kişi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) yalnızca çocukluk çağına özgü olduğunu sansa da, aslında yetişkinlerde de sıkça karşımıza çıkar. Unutkanlık, odaklanma zorluğu ve iş bitirememe gibi belirtilerin kaynağında bazen DEHB olabilir.

Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Dikkat eksikliği belirtileri, her kişide aynı şekilde görünmeyebilir. Yine de bazı ortak işaretler var. Günlük hayatında sık sık aşağıdaki sorunları yaşıyor musun?

• Başladığın işleri tamamlayamama
• Eşyalarını sık sık kaybetme ya da unutma
• Dikkatini toplamakta zorlanma
• Küçük detayları atlama ya da hatalar yapma
• Sık sık dalıp gitme
• Plan yapmakta ve plana uymakta güçlük çekme

Bazı günler kendini enerjik, bazen de yorgun ve dağınık hissedebilirsin. İşte burada DEHB’nin farklı yüzleri devreye giriyor.

İş Bitirememe, Unutkanlık ve Hiperaktivite

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda üç ana belirti ön plana çıkar: dikkatsizlik, dürtüsellik ve hiperaktivite. Dikkatsizlik, genellikle unutkanlık ve dağınıklık şeklinde ortaya çıkar. Bir göreve odaklanmakta zorlanmak ya da sürekli unutmak, kişinin hem iş hem de sosyal hayatında sorunlar yaratabilir. Hiperaktivite ise çoğunlukla yerinde duramama, içsel huzursuzluk ve bir şeylerle meşgul olma ihtiyacı olarak kendini gösterir.

Kimi zaman bir iş üzerinde çalışırken aklın birden başka yere kayar. Bazen, otururken bile içsel bir huzursuzluk hissedebilirsin. Bunlar, çoğu zaman gözden kaçan ama aslında dikkat eksikliği ile bağlantılı olabilen işaretlerdir.

Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri

DEHB’nin çocuklara özgü olduğu sanılır. Ancak yetişkinlerde de dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri sıkça görülür. Üstelik bu belirtiler, iş hayatı ve ilişkilerde daha farklı yansımalar gösterebilir.

Yetişkinlerde dikkat eksikliği bozukluğunun bazı işaretleri şunlardır:

• Sürekli işleri ertelemek
• Zamanı yönetmekte zorlanmak
• E-posta ya da mesajlara geç cevap vermek
• Önemli tarihleri unutmak
• Toplantılarda ya da sohbetlerde konudan kopmak
• Detayları kaçırmak
• Karar verirken aceleci davranmak

Bir örnek üzerinden düşün: İş yerinde projelerini zamanında yetiştiremeyen, randevulara sıkça geç kalan ya da toplantı sırasında başka şeyler düşünen birini hayal et. Bu kişi dışarıdan ‘dalgın’ ya da ‘isteksiz’ olarak algılanabilir. Ancak altında dikkat eksikliği yatıyor olabilir.

Yetişkinlerde DEHB belirtileriyle ilgili daha fazla bilgi almak istersen yetiskin dikkat eksikligi testi sana yol gösterebilir.

Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri

Çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu genellikle hareketlilik ve dürtüsellikle kendini gösterir. Ancak sadece hareketli olmak bu bozukluğun göstergesi değildir. Dikkat eksikliği olan bir çocuk:

• Sık sık dalıp gider
• Ödevlerini unutabilir
• Oyun oynarken kuralları atlayabilir
• Eşyalarını kaybedebilir
• Söz dinlemekte ya da sırayla konuşmakta zorlanabilir

Hiperaktivite ise, yerinde duramama, sürekli konuşma ya da aniden bir işe başlama isteği olarak görülebilir. Ailelerin bu belirtileri gözlemlemesi ve ‘sadece yaramazlık’ olarak geçiştirmemesi önemli. Çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri hakkında detaylı bilgi için psikolojik testler sayfasına göz atabilirsin.

Dikkat Eksikliği mi Tembellik mi? Nasıl Ayırt Edilir?

Çoğu zaman dikkat eksikliği belirtileri, yanlış bir şekilde ‘tembellik’ olarak görülür. Özellikle unutkanlık ve iş bitirememe gibi sorunlar yaşayan birine “Biraz daha gayret et” demek kolaydır. Oysa ortada, kişinin kontrolü dışında gelişen bir durum olabilir.

Dikkat eksikliği ve tembellik arasındaki farkı anlamak, hem kendin hem de çevrendekiler için önemli bir adım. Çünkü DEHB belirtileri olan bir kişi ne kadar çabalasa da, bazen odağını toplamakta güçlük çeker. Bu da hem iş hem de sosyal hayatında yanlış anlaşılmalara yol açabilir.

Davranışsal Belirtiler ve Yanlış Anlaşılmalar

• Tembellik genellikle motivasyon eksikliğinden kaynaklanır. Kişi, yapmak istemediği için işi erteler.
• Dikkat eksikliği ise, istek olduğu halde odaklanamama ve unutkanlık şeklinde ortaya çıkar.
• Dikkat bozukluğu olan bir kişi, görevini önemseyebilir ama sık sık aklı dağılır.
• Bu kişiler dışarıdan umursamaz ya da tembel görünse de, çoğu zaman içten içe çaba gösterir.

Sana “Dalgınsın, dikkatsizsin” dendiğinde, bu sözlerin gerçek nedenin önüne geçmesine izin verme. Çünkü yaşadıklarının kökeninde biyolojik ya da nörolojik faktörler yatabilir.

Kendinizi Değerlendirmek İçin İlk Adım

Kendinde dikkat eksikliği belirtileri fark ettiğinde, ilk adım olarak bunun nedenlerini anlamak önemli. Özellikle unutkanlık, odaklanma sorunu ya da iş bitirememe gibi belirtilerin birden fazlası varsa, farkındalık kazanmaya başlayabilirsin. Tanı koymak için yalnızca testlere dayanmak doğru değil; yine de online testler, içgörü kazanmak ve nerede durduğunu görmek için iyi bir başlangıç olabilir.

Dikkat Dağınıklığı Testi ile Farkındalık Kazanın

Dikkat dağınıklığı testi, günlük hayatında ne sıklıkla dikkatinin dağıldığını ve hangi alanlarda daha çok sorun yaşadığını anlamana yardımcı olur. Bu tür testler tanı koymaz, ancak seni bir adım ileriye taşıyabilir. Eğer testin sonunda dikkat eksikliği belirtilerinin sende yoğun olduğunu fark edersen, uzman bir psikolog ya da psikiyatristten destek almak iyi bir seçenek olabilir.

Dikkat eksikliğiyle baş etmek zordur; ama yalnız değilsin. Kendi sınırlarını ve ihtiyaçlarını anlamak, hem kendine hem de çevrendekilere karşı daha yumuşak olmanı sağlar. Eğer daha fazla destek arıyorsan, psikolog listesine ya da psikolojik testler sayfasına göz atabilirsin. Ayrıca depresyon testi ve anksiyete testi gibi farklı değerlendirmeler de sana kendinle ilgili farklı bakış açıları sunabilir.

Belirtilerini anlamak için şimdi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu testimize göz atabilirsin. Bu, gerekirse bir uzmana başvurmak için güvenli bir ilk adım olabilir.