Terapi Türleri Nelerdir?

Terapi Türleri Nelerdir?


Zihinsel ve duygusal sağlığımıza iyi gelen terapi yöntemlerini birlikte keşfedelim 💜

 

Terapi Tek Bir Yöntem Değildir

Terapi denildiğinde çoğumuzun aklına sessiz bir odada konuşmak gelir. Oysa her insanın yaşam öyküsü, ihtiyacı ve iç dünyası benzersizdir. Bu nedenle psikolojik danışmanlıkta tek bir “doğru” yöntem yoktur; duygulara, düşüncelere ya da davranışlara odaklanan pek çok yaklaşım bulunur. Aşağıda, en sık kullanılan terapi türlerinin odak noktalarını, kimler için uygun olabileceklerini ve nasıl işlediklerini özetledik.

 

1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

  • Odak noktası: Düşünce–duygu–davranış döngüsünü fark edip işlevsiz inançları dönüştürmek
  • Kimler için?: Anksiyete, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk (OKB), özgül fobiler, kronik stres
  • Nasıl işler?: Danışan otomatik düşüncelerini kaydeder, bu düşünceler kanıtlarla test edilir ve yerine daha gerçekçi yorumlar yerleştirilir. Ev ödevleri ve ölçülebilir hedefler sürece hız katar.

 

2. Şema Terapi

  • Odak noktası: Çocuklukta gelişen, bugünkü ilişkilerimizi ve özdeğer hissimizi etkileyen “yaşam tuzakları”
  • Kimler için?: Tekrarlayan ilişki döngüleri, duygusal iniş-çıkışlar, kişilik örüntüleri
  • Nasıl işler?: İçsel çocuk, içsel eleştirmen ve sağlıklı yetişkin parçalarıyla çalışılır; imgeleme ve rol canlandırma teknikleriyle eski şemalar yeniden yazılır.

 

3. Psikodinamik Terapi

  • Odak noktası: Bilinçdışı süreçler ve erken dönem deneyimlerinin bugünkü seçimlerimize etkisi
  • Kimler için?: Kendini derinlemesine tanımak, tekrar eden temaları çözmek isteyen yetişkinler
  • Nasıl işler?: Serbest çağrışım, rüyalar ve ilişkisel örüntüler üzerinden içgörü geliştirilir; süreç genellikle orta-uzun vadelidir.

 

4. EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme)

  • Odak noktası: Travmatik ya da sıkıntı verici anıların beyindeki “donmuş” hâllerini çözmek
  • Kimler için?: Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), kaza/kayıp sonrası yoğun yas, şiddet deneyimleri
  • Nasıl işler?: Göz hareketleri, dokunsal ya da işitsel çift yönlü uyarımla beyin iki yarıküre arasında senkronize edilir; anı nötrleşir, bedensel tepkiler azalır.

 

5. Mindfulness Temelli Terapi

  • Odak noktası: Anda kalma becerisi, yargılamadan farkındalık geliştirme
  • Kimler için?: Stres, kaygı, dikkat dağınıklığı, tükenmişlik, kronik ağrı yönetimi
  • Nasıl işler?: Nefes egzersizleri, kısa meditasyonlar ve günlük farkındalık uygulamalarıyla zihin-beden bağlantısı güçlendirilir.

 

6. Çözüm Odaklı Kısa Süreli Terapi

  • Odak noktası: Sorunu değil, çözümü konuşmak; güçlü yanları harekete geçirmek
  • Kimler için?: Belirli bir konuya yönelik hızlı ilerleme arayanlar, sınırlı zamanı olanlar
  • Nasıl işler?: “Mucize soru”, ölçeklendirme ve istisnaları bulma teknikleriyle danışan mevcut kaynaklarını keşfeder, somut eylem adımları belirler.

 

7. Sanat Terapisi ve Yaratıcı Yaklaşımlar

  • Odak noktası: Sözcüklerle ifade edilemeyen duyguları sanat aracılığıyla dışa vurmak
  • Kimler için?: Çocuklar, ergenler, travma geçmişi olan yetişkinler, nöro-gelişimsel farklılıklar
  • Nasıl işler?: Resim, kil şekillendirme, müzik, hareket/dans veya drama teknikleriyle sembolik anlatım sağlanır; ortaya çıkan ürün değil süreç önemlidir.

 

8. Aile ve Çift Terapileri

  • Odak noktası: İlişkisel dinamikler, iletişim kalıpları ve rol dağılımı
  • Kimler için?: Evlilik çatışmaları, ebeveyn-çocuk gerilimleri, geçiş dönemleri (doğum, taşınma, kayıp)
  • Nasıl işler?: Psikolojik danışman tarafsız kolaylaştırıcıdır; tüm üyeler güvenli ortamda dinlenir, ortak hedefler oluşturulur ve ev içi etkileşimler yeniden yapılandırılır.

 

Size Uygun Terapiyi Nasıl Seçersiniz?

  1. Ön görüşme randevusu alın.  Yaklaşımınızı eşleştirecek en iyi yolu, profesyonel bir psikolojik danışmanla tanışarak öğrenirsiniz.
  2. Hedefinizi netleştirin.  Belirli bir fobi mi, ilişki döngüsü mü, genel iyilik hâli mi? Terapi türünüz odağınıza göre seçilir.
  3. Süre ve yöntem hakkında soru sorun.  Kısa süreli, yapılandırılmış bir yol mu istiyorsunuz yoksa derinlemesine bir keşif mi?
  4. Kendinizi terapistle güvenli hissedin.  Yöntem kadar, kurduğunuz ilişki de iyileşmenin anahtarıdır.

Unutmayın: Terapi bir teknikten fazlasıdır—güvenli bir alan, şefkatli bir ilişki ve kendinizi keşfetme yolculuğudur.

 

Evital’de İlk Adımı Atın

Evital platformunda, ihtiyaçlarınıza göre eşleşebileceğiniz pek çok psikolojik danışman ve psikoterapi danışmanı sizi bekliyor. Hemen profilinizi oluşturup size uygun uzmanla görüşmeye başlayabilirsiniz.

 

Kaynakça

  • American Psychological Association. (2024). Different Approaches to Psychotherapy.
  • World Health Organization. (2023). Guidance on Mental Health Interventions.
  • Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema Therapy: A Practitioner’s Guide.
  • Shapiro, F. (2018). Eye Movement Desensitization and Reprocessing: Basic Principles, Protocols, and Procedures (3rd ed.).
  • Kabat-Zinn, J. (2013). Full Catastrophe Living (Revised ed.).
  • Evital Uzman İçgörüleri. (2024–2025). Klinik Danışman Raporları.