Günümüzde çeşitli bağlamlarda varlığını sürdüren tüm ilişkiler, kendine özgü dinamiklere sahiptir. Sevgililik, evlilik, tek veya çok eşli ilişki çeşitlerinde toplumsal, kültürel yapı önemli rol oynar. İçinde yaşanan toplum ve gelenekler bütünü, ilişkilere bakış açısını şekillendiren etkenler arasındadır. Kültürel kurallar ve yasalar gereğince tek eşli ilişkiler yüceltilirken çok eşli veya belirsiz ilişkiler ise cinsel amaçlı olarak kategorize edilir. Çağımızda yaygın ilişki türlerinden biri, situationship yani durumdaşlık ilişkileridir. Adı tam olarak konulmayan ve belirli bir taahhüde sahip olmayan bağlantılar, genellikle belirsiz ve karmaşık durumlarla doludur. Bu ise bir süre sonra partnerler arasında çatışmalara ve hayal kırıklıklarına neden olabilir.
İlişki Ne Demektir?
İnsanlar, gezegendeki en sosyal varlıklar olup iletişime ve ilişkilere oldukça önem verir. Bu durum, eski çağdaki insanların mağara çizimlerinden şiirlerine kadar insanlık tarihinin her döneminde aynı şekilde süregelmiştir. İki veya daha fazla kişi arasında kurulan bağ ilişki olarak adlandırılır. İlişkiler, günlük hayatın büyük bir bölümünü oluşturur. Bunun yanı sıra diğer insanlarla kurulan bağlar, hem günlük hayatta hem uzun vadede mutluluk veya mutsuzlukların kaynağı olarak görülebilir. Çünkü insanların duygularındaki tatmin ihtiyacı kurulan iletişim ve etkileşimlere dayanır. Sağlıklı ilişki türleri, daha refah ve mutlu yaşamaya olanak sunarken sağlıksız olanlar ise stres kaynağı olup kişileri yalnızlaştırma ihtiyacına kadar götürebilir. Ancak ilişkiler zor veya çalkantılı olsa da her biri, insanların farklı deneyimler elde etmeleri adına önem taşır.
Durumdaşlık (Situationship) Nedir?
Son yıllarda bireyler arasında sıkça yaşanan ilişki çeşitlerinden biri, situationshiptir. Durumdaşlık olarak dilimize geçen ilişki türü, açık tanımlardan ve bağlılıktan yoksun romantik ilişki anlamına gelir. Sağlıklı ilişkilerde duygusal yakınlık sık sık birlikte vakit geçirmekle karakterize edilir. Ayrıca bu tür ilişkilerde fiziksel ve cinsel bileşenler oldukça fazladır. Ancak durumdaşlık ilişkilerinde partnerler ilişkilerini tanımlamaz, net sınırlar koymaz veya ilişkiyi bir kategoriye eklemez. Tüm bunlar bağlantıyı geleceği belirsiz, kaygı dolu ve kafa karıştırıcı bir duruma sürükler.
Situationship İçerisinde Olduğumuzu Nasıl Anlarız?
Genel olarak hiçbir koşula bağlı olmayan ilişkiler, durumsallık ilişkisi veya resmileştirilmemiş ilişki şeklinde kabul edilebilir. İnsanlar, bu tür bir bağlantıya kendi tercihleriyle girebilir. Öte yandan partnerine ne istediğini ifade etmeyen ve bu konuda soru sormayan pek çok kişi, kendini bu ilişki türü içerisinde bulabilir. Eğer siz de durumdaşlık ilişkisi içerisinde olup olmadığınızı merak ediyorsanız şu noktalara dikkat edebilirsiniz:
• İlişki tanımının olmaması: Durumdaşlık ilişkisinde bağlanmaktan korkan bireyler, genellikle ilişkiye ad koymaktan, ilişkiyi tanımlamaktan uzak durmayı tercih eder. Bağlılık sorunu olanlar için bu, ilişkinin bunaltıcı olmasını önlemenin bir yolu olarak görülebilir. Bu şekilde düşünen kişilere göre ilişkiyi etiketlememek bağlantının daha hafif ilerlemesine olanak tanır. Ancak bağlantıyı tanımsız bırakmak, uzun vadede karmaşık duygu ve deneyimlere zemin hazırlar.
• Uzun vadeli planlar yapmama: Durumdaşlık bağlantılarında, uzun vadeli planlamalar bulunmaz. Çünkü bu ilişkide partnerler, bağlantıyı gündelik olarak görür ve fazla anlam yüklemekten kaçınır. İlişkinin doğal bir şekilde ilerlemesi, büyümesi ve olgunlaşması partnerler tarafından engellenebilir.
• Başkalarıyla görüşme: Bir ilişki içindeyken başkalarıyla görüşmek, ilişkinin net sınırlara sahip olmadığının önemli kanıtlarından biridir. Sağlıklı bir bağlantıda her iki taraf da ayrıcalıklı olmayı kabul eder. Ancak durumdaşlık ilişkilerinde taraflar, açık ilişki kurmayı ve bağlantıyı sıradan tutmayı tercih edebilir. Bu ise ilişkinin doğası ve geleceği konusunda kafa karıştırıcı olabilir.
• Duygusal açıdan ulaşılmazlık: Bu bağlantı türünde partnerlerin duyguları belirsizdir. Kişiler, partnerlerinin onlara karşı ne hissettiğini bilemez, bunun sadece cinsel amaçlı bir birliktelik olup olmadığından emin olamaz. Partnerden biri veya her ikisi de gerçek duygularını ve hislerini paylaşmak konusunda çekingendir.
• Tutarsızlık: Durumdaşlık bağlantısında tutarsızlık sık sık görülen bir durumdur. Bağlantı içerisindeki partnerler, duyguları ve davranışları konusunda tutarsız biçimde hareket edebilir. Kişiler, bazen sıcak ve şefkatli olurken bazen ise soğuk ve mesafeli davranabilir. Bunun yanında iletişimde de dengesizlikler söz konusudur. Partnerler, mesajlara geç yanıtlar verebilir veya ciddi konuşmalar yapmaktan kaçınabilir.
Situationship (Durumdaşlık) Psikolojimizi Nasıl Etkiliyor?
Durumdaşlık bağlantıları çoğunlukla bir partnerin gidişattan memnun olması, diğerinin ise durumdan mutsuz olması biçiminde seyreder. İlişkiden mutsuz olan taraf, tutarsız ve belirsiz seyreden süreçten dolayı kaygı ve stres sorunları yaşayabilir. Bunların artması sonucu kişide depresif duygular baş gösterebilir. Sınırların net olmadığı bağlantı türünde mutsuz olan partner, kendini sürekli sorgulayarak özgüven ve yetersizlik problemleriyle karşı karşıya kalabilir. Ayrıca sürekli olarak karşı tarafın hislerini anlamaya çalışmak, bir süre sonra mutsuz olan tarafın stresli ve yorgun hissetmesine neden olabilir. İlişkide kendini yalnız hisseden partner, duygusal yakınlık ihtiyacını gideremez. Bu durum ise ilişki anksiyetesi gibi daha karmaşık problemlere yol açabilir. Siz de durumdaşlık ilişkisi içerisinde olduğunuzu düşünüyor ve ilişki stresi yaşıyorsanız bir psikolog ile görüşerek destek alabilirsiniz.
Situationship Durumundan Nasıl Çıkılır?
Durumdaşlık bağlantısından kendinizi uzaklaştırmak için ilişkinizi ve duygusal ihtiyaçlarınızı değerlendirme yolunu seçebilirsiniz. Bu ilişkinin sizi mutlu edip etmediği, ihtiyaçlarınızı karşılayıp karşılamadığı gibi soruları kendinize yönelterek yanıtlar üzerinden değerlendirme yapabilirsiniz.
Ardından partnerinize karşı gerçek duygu ve düşüncelerinizi ifade etmeyi deneyebilirsiniz. İlişki içerisinde olan partnerlerin, birbirlerinin beklentilerinin farkında olması gerekir. Bağlantının nereye gittiği konusunda partnerinizle açık ve dürüst bir konuşma yaptıktan sonra ilişkinizi netleştirebilir veya bağlantıya son noktayı koyma seçeneğine yönelebilirsiniz.
Sağlıklı ve Sağlıksız 6 İlişki Türü
Dijitalleşen çağın etkisiyle birlikte artık ilişkiler de farklı kavramlarla anılmaya başladı. Modern çağda partnerler arasında gerçekleşen bağlantı türleri, özgün terimlerle ifade edilir. Son zamanlarda sağlıklı ve sağlıksız bağlantı türlerini tanımlamak için kullanılan başlıca terimler şunlardır:
1. Ghosting: “Hayaletleme” olarak adlandırılan ghosting, ilişkide manipülasyon uygulanması anlamına gelir. Bu ilişki türünde partnerlerden biri, karşıdaki kişiyle olan bağlantısını herhangi bir gerekçe olmadan bir anda sona erdirir. Ona ulaşmaya çalışan partneri görmezden gelir.
2. Gaslighting: “Sanrıya zorlama” şeklinde dilimize geçen bağlantıda bir tarafın, diğer tarafa karşı yürüttüğü algı yönetimi ve manipülasyon teknikleri dikkat çeker. Bu duruma maruz kalan kişi, zamanla akıl sağlığından şüphe edebilir.
3. Bariyer ilişki: Bu bağlantı türünde, birine karşı yoğun duygular hisseden kişi, bağlanmaktan kaçınmak adına başka biriyle daha görüşerek ilgiyi dengelemeye denir. Bu, sağlıksız bağlantı türlerinden biridir.
4. Love bombing: “Aşk bombardımanı” olarak bilinen toksik ilişki türünde kişi, karşısındaki partnere abartılı sevgi gösterileri düzenleyerek onu hediyelere boğar. Ancak bunların ardından kişi, bir süre sonra ilgisini bir anda sonlandırabilir.
5. Zombieing: Zombileme ilişkisinde kişi, hiçbir problem yokken ortadan kaybolur, belli bir zaman sonra yeniden eski partnerinin hayatına girmeye çalışır.
6. Exclusive: Dilimize “ayrıcalıklı” olarak geçen bağlantı türü, en sağlıklı ilişki olarak kabul edilir. Bu bağlantıda partnerler, duygusal ve cinsel yakınlığını tek bir kişiyle yaşar. Kavram, monogami veya tek eşlilik olarak da ifade edilir.
İlişki Terapisi ile Sağlıklı İlişki Yaşanabilir mi?
İlişki terapisi, çiftlerin sağlıklı ilişki kurması adına değerli bir araçtır. Terapi sürecinde, partnerler arasındaki ilişki sorunları ele alınarak çözüm yöntemleri üzerine tartışılır. Böylece partnerlerin çatışma ve çözüm bulma becerilerinin gelişmesi sağlanır. Bunun yanında terapi ile çiftlerin birbirlerine olan güveni ve yakınlığı artabilir, partnerler duygularını ve ihtiyaçlarını daha doğru şekilde ifade edebilir. Bu noktada terapiste düzenli olarak gitmek ve terapistin tavsiyelerini uygulamak önem taşır.
Kaynaklar:
1.https://health.clevelandclinic.org/what-is-a-situationship
2.https://www.choosingtherapy.com/situationship/
